Menu Strony

Potrzeby Kościoła

Archiwalna Kronika Proboszcza Ks. Prałata Stanisława Stęchłego 1460-2002r

Kronika Parafialna Album - Szkoła przy parafii XVI w

Spis treści

 

Początek szkoły przy parafii konieczkowskiej Pierwsza połowa XVI wieku.

 

Przy parafii konieczkowskiej istniała szkoła. Są pewne przesłanki, że została założona już w pierwszej połowie XVI w. Eugeniusz Wiśniowski w swej rozprawie "Szkoły parafialne w początkach XVI w. tak pisze: "Sieć szkół parafialnych na początku XVI w. można odtworzyć dla południowej części diecezji krakowskiej na podstawie Ksiąg kontrybucji beneficjów kościelnych z lat 1513,1527 i 1539 ( Regestrum Contributionis 1513 (Nr 1),1527 (Nr 2),1539 (Nr 3) Archiwum Kapituły Metropolitarnej w Krakowie).

Księgi te spisane w celach podatkowych wymieniają zarówno beneficja parafialne, jak również znajdujących się na terenie poszczególnych parafii: 1) duchownych, 2) służbę kościelną, 3) złożone przez nich opłaty, a wśród służby kościelnej również nauczyciela określanego różnie: rector scholae, clecha, magister, minister, minister ecclesiae"

Słowo łacińskie magister odpowiada polskiemu nauczyciel. Jeśli był jednocześnie kierownikiem szkoły, zwał się rector scholae. Clecha to duchowny niższego stopnia, pełniący podrzędne funkcje w kościele. Minister to dosłownie sługa: minister eclesiae - kościelny, zakrystian, dzwonnik. Jeśli do tych funkcji doda się jeszcze kantora, względnie organistę, będzie się miało pełny wykaz osób pracujących w kościele.

Jednak tylko w parafiach miejskich wyżej zorganizowanych funkcje te pełniły różne osoby. Natomiast w małych parafiach, zwłaszcza wiejskich, wymienione obowiązki sprawowała nieraz jedna osoba, będąc jednocześnie kościelnym i kantorem, a nawet nauczycielem, jeśli posiadała umiejętność czytania, pisania i rachowania.

W regestrze podatkowym na rok 1527 i 1539 wymieniony jest proboszcz parafii konieczkowskiej, Martinus de

 

Lubnia oraz minister scholae. W latach 1602 i 1608 wymieniony został obok Proboszcza rector scholae. Po przeniesieniu parafii do Niebylca, również szkoła parafialna tutaj funkcjonowała.

Zapis w regestrze podatkowym z r. 1608 informuje, że rector szkoły nie miał własnego domu, mieszkał w Niebylcu i tu uczył młodzież. Szkoła parafialna została więc przeniesiona wcześniej, niż parafia. Sytuacja szkolnictwa zmienia się w Galicji po I rozbiorze (1772r.)

Na podstawie statutu szkolnego "Allgemeine Schulordnung fur die deutschen Normal - und Trivial - Schulen" opracowanego przez Jana Felbrugera w r. 1774, w każdej parafii monarchii austriackiej miała funkcjonować szkoła trywialna utrzymywana przez gminę lub dominium (dwór), a w każdym obwodzie ( cyrkule) - szkoła główna utrzymywana przez fundusz szkolny.

Wymieniony wyżej statut szkolny wprowadzał obowiązek szkolny, który nakazywał udzielać dzieciom w wieku od 5 do 12 lat elementarnego wykształcenia. Jednak ani postanowienia dotyczące utrzymywania szkół, ani przepisy o przymusie szkolnym nie weszły wówczas w życie, głównie z braku funduszy na ten cel. W byłej Galicji istniały, więc szkoły jedynie tam, gdzie się zdołały utrzymać dzięki troskliwości i ofiarności Proboszczów i parafian. Były to zazwyczaj szkoły jednoklasowe, w których uczyli księża i organiści.

Program nauczania obejmował naukę czytania, pisania, rachunków i katechizm. Nie były to już szkoły parafialne, jednak ich istnieniem władze szkolne zupełnie się nie interesowały.

 

Ostatnio dodane art.

Parafia Niebylec, 23-04-2024 r.     Czwarta Niedziela Wielkanocna (21.04.2024)         DZISIAJ: trzecia niedziela miesiąca – składka na cele parafialne;

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  23-04-2024

  Parafia Niebylec,  20-04-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 20-04-2024

Parafia Niebylec, 13-04-2024 r.     Trzecia Niedziela Wielkanocna (14.04.2024)       DZISIAJ:ustanowione 5 lat temu Święto Chrztu Polski (1058 rocznica); rozpoczyna się Tydzień…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  13-04-2024

  Parafia Niebylec,  13-04-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 13-04-2024

Parafia Niebylec, 06-04-2024 r.     Druga Niedziela Wielkanocna czyli Miłosierdzia Bożego (07.04.2024)       DZISIAJ: na sumie – zmiana tajemnic; przed Mszą o…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  06-04-2024

  Parafia Niebylec,  06-04-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 06-04-2024

Parafia Niebylec, 01-04-2024 r.     Poniedziałek Wielkanocny (01.04.2024)       W TYM TYGODNIU: codziennie Msze Święte o 6.30 i 18.00 (w Gwoździance Msza…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  01-04-2024

Parafia Niebylec, 30-03-2024 r.     Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego (31.03.2024)     1. DZISIAJ: Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego – Msze Święte o 6.00, 9.30, 11.00 i 15.00…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  30-03-2024

  Parafia Niebylec,  30-03-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 30-03-2024

 Niebylec 23-03-2024 r.       Adoracja Najświętszego Sakramentu w Ciemnicy.        

Czytaj cały artykuł
Adoracja Najświętszego Sakramentu w Ciemnicy

Parafia Niebylec, 23-03-2024 r.     Niedziela Palmowa czyli Męki Pańskiej (24.03.2024)     W TYM TYGODNIU: w Wielki Czwartek Msza Święta o 18.00; po…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  23-03-2024

  Parafia Niebylec,  23-03-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 23-03-2024

Parafia Niebylec, 16-03-2024 r.     Piąta Niedziela Wielkiego Postu (17.03.2024)      DZISIAJ: Na Gorzkich Żalach o 15.00 – POŚWIĘCENIE KRZYŻY Z KAŻDEGO DOMU…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  16-03-2024

  Parafia Niebylec,  16-03-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 16-03-2024

Parafia Niebylec, 09-03-2024 r.     Czwarta Niedziela Wielkiego Postu (10.03.2024)     DZISIAJ: Gorzkie Żale z kazaniem pasyjnym – w kościele parafialnym o 15.00;…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  09-03-2024

  Parafia Niebylec,  09-03-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 09-03-2024

Parafia Niebylec, 24-02-2024 r.     PROGRAM MISJI ŚWIĘTYCH W NASZEJ PARAFII      

Czytaj cały artykuł
Program Misji 2024

Parafia Niebylec, 03-03-2024 r.     Trzecia Niedziela Wielkiego Postu (03.03.2024)     DZISIAJ: zmiana tajemnic różańcowych; składka na Seminarium; Gorzkie Żale z kazaniem pasyjnym…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  03-03-2024

  Parafia Niebylec,  02-03-2024 r. Intencje Mszalne w bieżącym tygodniu.         

Czytaj cały artykuł
Intencje Mszy Św. 02-03-2024 (2)

Parafia Niebylec, 24-02-2024 r.     Druga Niedziela Wielkiego Postu (24.02.2024)     DZISIAJ: Dzień modlitwy, postu i solidarności z misjonarzami; przy wyjściu z kościoła…

Czytaj cały artykuł
Informacje Duszpasterskie  24-02-2024

Cmentarz parafialny